تَیَمُّم نمودن با خاک - آموزش نماز در فقه امام شافعی رحمه الله(کتاب نماز متین 2)

[ تَیمُّم نمودن با خاک ]

اَللّٰهِ مُتَعَال در قرآن طبق آیه ششم سوره مائده [...فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیدًا طَیِّبًا [6]] برای اُمت رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) امکان استفاده از زمین پاک برای پاک شدن را بیان فرموده است.

در شرایط اضطراری که استفاده نمودن از آب به دلایلی مانند سرمای شدید،کمبود آب، بیماری و ... مُیسر نباشد به جای وضو یا غسل  با آب، با خاک(زمین) پاک و یا گرد و غبار  آن تَیمُّم می نماییم.

در حالت کلی هنگامی که وقت نماز فرا رسیده باشد و بدانیم که امکان دسترسی و استفاده از  آب میسر نمی شود ودر مواردی که  آب کم می باشد و یا اصلاً وجود ندارد ویا اینکه استفاده از آب برای بدن ضرر داشته باشد و یا رسیدن به آب با مشکلاتی مواجه باشد تَیمُّم انجام می گیرد.(انگشتر به انگشت نباشد).

روش اول : [بِسْمِ ٱللّٰه] گفته، یک بارکف دو دست با انگشتان باز  را بر خاک (زمین و یا غبار آن) می زنیم، کف دست ها را فوت می نماییم (تا غبار آن برود)بعد آن را یک بار روی صورت( از بالا به پایین )می کشیم سپس با کف دست چپ،پشت دست راست و باکف دست راست پشت دست چپ رامَسح می نماییم.

روش دوم : [بِسْمِ ٱللّٰه] گفته، صورت را مَسح نموده سپس دست ها را مانند وضو تا آرنج مَسح نماییم.

روش سوم: [بِسْمِ ٱللّٰه] گفته، ابتدا پشت دو دست را مَسح نموده و سپس صورت را مسح می نماییم.

مثال:شخص بیمار است و و یا به دلایلی مثل  پانسمان،گچ گرفتگی،سوختگی و ... شرایط وضو را ندارد و یا اینکه شرایط وی اجازه وضو را به او می دهد اما برای غسل نمودن شرایطش نامساعد است لذا از غبار  موجود کنار پنجره، قالی و یاجایی دیگر به جای غُسل یا وضو و یا به جای هر دو، تَیمُّم می نماید.

مثال:شخص در جایی مهمان است و صبح متوجه می شود به غسل نیاز دارد ولی امکان استفاده از حمام صاحب خانه برای غسل فراهم نیست(عدم دسترسی به حمام، جلوگیری از ایجاد ذهنیت بد یا هر دلیل دیگر)، لذا گوشه قالی را کنار زده تَیمُّم نموده و برای نماز وضو می گیرد.

مثال:شخص دیر بلند شده است و برای غسل نمودن وقت کافی وجود ندارد یا حمام در اتاقی باشد که زن نامحرم در آن خوابیده است که شخص شرم داشته باشد به آن وارد شود ویا  آب برای غسل نمودن سرد باشد و یا آبگرمکن خانه خراب باشد ونیاز به زمان برای گرم کردن آب داشته باشد .

   مثال:شخص در دشت و صحرا قرار دارد و وقت نماز برسد و بداند که آب برای وضو  پیدا نمی کند و یا اینکه آب همراه دارد ولی برای خوردن کفایت می نماید لذا تَیمُّم نموده و نماز می خواند.اگرچه بهتر است شخص برای این موارد از قبل برنامه ریزی نماید،در چنین حالتی اگر شخص به توالت نیاز داشته باشد محل إدرار و مَدفوع را 3 بار یا 5 بار و یا بیشتربا سنگ، یا چوب و یا دستمال توالت  پاک می نماید.