سجده های سهو - آموزش نماز در فقه امام شافعی رحمه الله(کتاب نماز متین 2)

[ سجده های سَهو ]

    رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) برای جبران برخی کاستی های غیر عمد پیش آمده در نماز،  در آخر نماز دو سجده اضافه انجام می دادند که به آنها سجده های سَهو گفته می شود.

در زندگی رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ)  بنا به تقدیر الٰهی،مصلحت و آموزش وتنها در چند مورد بسیارمحدود این اتفاق برای ایشان رخ داده است.نمازگزاران باید سعی نمایند به مانند سایر نماز های رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) خشوع و دقت کافی داشته باشند، اگر هم کاستی غیر عمد رخ داد، مانند رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) عمل می نمایند.سجده های سهو دو نوع می باشند:

    سجده های سَهو قبل از سلام دادن:اگر فرد در هنگام نماز  شک نمود که چند رکعت خوانده است  3رکعت  یا  4 رکعت، اصل را بر یقین می گذارد و بر اساس یقین، نماز را ادامه دهد  و در آخر نماز بعد از خواندن تَحیّات، صَلوات و دعا ، قبل از سلام دادن دو سجده انجام دهد،اما اگر نداند که چند رکعت خوانده است اصل را بر تعداد کمتر  قرار داده  ودر  آخر نماز قبل از سلام دادن دو سجده انجام می دهد.

اگر إمام  جماعت به اشتباه در رکعت اول یا سوم نماز برای خواندن تَشَهُّد بنشیند نمازگزاران با گفتن (سُبْحَانَ اللّٰه) او را متوجه می نمایند تا برخیزد،اگر هم  فراموش کند برای تَشهُّد میانی بنشیند اگر کامل بلند نشود، می نشیند و تَشهّد میانی را می خواند و دیگر نیازی به سجده سَهو ندارد،اما اگر کامل برخیزد و راست گردد،سایر نمازگزاران نیز بلند شده و تَشهّد را نمی خوانند و نماز را ادامه می دهند ودر  آخر نماز قبل از سلام دادن دو سجده انجام می دهند.در حالت های قبل شخص قبل از سلام دادن متوجه می شود که در قسمتی از نماز دچار اشتباه شده است و سُنَّت است دوسجده  قبل از سلام دادن انجام دهد.

   سجده های سَهو بعد از سلام دادن: رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) در  نماز جماعت ظهر در پایان رکعت دوم بعد از تَشهّد اول سلام دادندو نماز را به پایان رساندند و هنگامی که توسط نمازگزاران دیگرمتوجه این امر گردیدند که نماز را کامل نخوانده اند مابقی نماز را خوانده و کامل نمودند و سلام دادند، سپس دو سجده سَهو انجام داده و دوباره سلام دادند.اگر شخصی متوجه شود که یک رکعت بیشتر خوانده است بعد از سلام دادن دوبار سجده انجام می دهد و سلام می دهد.

اگر شخصی با تاخیر به نماز جماعت ملحق شود و فراموش نماید  یک یا چند رکعت از نماز را نخوانده است و با جماعت سلام دهد،بر می خیزد ( اَللّٰهُ اَکبَر ) می گوید وادامه نماز را می خواند، سلام می دهد، وسپس  دوبار سجده سَهو انجام می دهد و سلام می دهد.

هنگام سجده سَهو می توان همان أذکار عادی سجده را خواند.(صفحه 25)