دعای شروع نماز - آموزش نماز در فقه امام شافعی رحمه الله(کتاب نماز متین 2)

[دعای شروع نماز (دعای إِسْتِفْتَاح) ]

رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ)بعد از گفتن تَکبیرَةُ الْإحرام به آرامی برخی أَذکار ودعاها را می خواندند و با آن نماز را شروع می نمودند که به آن دعای إِسْتِفْتَاح یا دعای  إِفتِتاح نمازگفته می شود.که از مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

ااَللّٰهُمَّ بَاعِدْ بَیْنِی وَبَیْنَ خَطَایَایَ کَمَا بَاعَدْتَ بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِب

اَللّٰهُمَّ نَقّنِی مِنَ الْخَطَایَا کَمَا یُنَقَّى الثَّوْبُ الْأَبْیَضُ مِنَ الدَّنَس

اَللّٰهُمَّ اغْسِلْ خَطَایَایَ بِـالْمَاءِ وَالثَّلْج وَالْبَرَد   

( بار الٰها! فاصله بینداز  بین من وخطاهای من، همان گونه که  فاصله انداخته ای بین مشرق و مغرب

بار الٰها !پاک گردان مرا از خطاها، همان گونه که پاک می شود  لباس سفید از آلودگی

بار الٰها! بشوی خطاهای مرا  با آب و برف و تگرگ  )

دعای متن از صحیح بخاری -اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَیْنِی وَبَیْنَ خَطَایَایَ کَمَا بَاعَدْتَ بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ اللَّهُمَّ نَقِّنِی مِنْ خَطَایَایَ کَمَا یُنَقَّى الثَّوْبُ الْأَبْیَضُ مِنْ الدَّنَسِ اللَّهُمَّ اغْسِلْنِی مِنْ خَطَایَایَ بِالثَّلْجِ وَالْمَاءِ وَالْبَرَدِ صحیح مسلم - اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَیْنِی وَبَیْنَ خَطَایَایَ کَمَا بَاعَدْتَ بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ اللَّهُمَّ نَقِّنِی مِنْ خَطَایَایَ کَالثَّوْبِ الْأَبْیَضِ مِنْ الدَّنَسِ اللَّهُمَّ اغْسِلْنِی مِنْ خَطَایَایَ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ سنن ابن ماجه

دعای  شماره 1 چند لفظ مشابه نیز  دارد که آنها نیز صحیح می باشند.و یا اینکه می توان دعای زیر را خواند:

  سُبْحَانَکَ اللّٰهُمَّ وَبِحَمْدِکَ ، تَبَارَکَ اسْمُکَ وَتَعَالَىٰ جَدُّکَ وَ لَا إِلـٰهَ غَیْرُک

( بار خدایا پاک و مُنَزَّهی و ستایش از آن توست نامت مبارک و عظمتت والاست و جز تو معبود برحقی وجود ندارد )

سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِکَ تَبَارَکَ اسْمُکَ وَتَعَالَى جَدُّکَ وَلَا إِلَهَ غَیْرُکَ  متن درکتابهای-المستدرک حاکم – سنن ابن ماجه- سنن نسایی و در کتاب امام احمد حنبل متن زیر آمده است کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا قَامَ مِنْ اللَّیْلِ وَاسْتَفْتَحَ صَلَاتَهُ وَکَبَّرَ قَالَ سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِکَ تَبَارَکَ اسْمُکَ وَتَعَالَى جَدُّکَ وَلَا إِلَهَ غَیْرُکَ ثُمَّ یَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ ثَلَاثًا ثُمَّ یَقُولُ أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنْ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ مِنْ هَمْزِهِ وَنَفْخِهِ ثُمَّ یَقُولُ اللَّهُ أَکْبَرُ ثَلَاثًا ثُمَّ یَقُولُ أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنْ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ مِنْ هَمْزِهِ وَنَفْخِهِ وَنَفْثِهِ

دعاهای صحیح دیگری نیز وجود دارند که با توجه به زمان شروع نماز  و اینکه چه مقدار زمان برای خواندن نماز داریم و نوع نماز می توانیم یکی از دعاها را  انتخاب نموده و بخوانیم ،مثلاً در ابتدای وقت نماز و یا در نمازهای إنفرادی  و نمازهای سُنَّت می توان دعاهای بلندتر را انتخاب نموده وخواند .

 در هنگام  نماز جماعت،کمبود وقت و یا مسافرت می توان دعاهای کوتاه تر را خواند .

رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) دعاهای دیگری نیز می خواندند از جمله:

﴿ وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِیفَا وَمَا أَنَـا مِنَ الْمُشْرِکِین

إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلّٰهِ رَبّ الْعَالَمِینَ ،لَا شَرِیکَ لَهُ، وَبِذَلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَـا مِنَ الْمُسْلِمِین

اَللّٰهُمَّ أَنْتَ الْمَلِکُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ،أَنْتَ رَبّی،وَأَنَـا عَبْدُکَ،ظَلَمْتُ نَفْسِی وَاعْتَرَفْتُ بِذَنْبِی

فَاغْفِرْ لِی ذُنُوبِی جَمِیعا، إِنَّهُ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْت وَاهْدِنِی لِأَحْسَنِ الْأَخْلَاقِ لَا یَهْدِی لِأَحْسَنِهَا إِلَّا أَنْت وَاصْرِفْ عَنّی سَیّئَهَا لَا یَصْرِفُ عَنّی سَیّئَهَا إِلَّا أَنْت، لَبَّیْکَ وَسَعْدَیْکَ وَالْخَیْرُ کُلُّهُ فِی یَدَیْکَ،وَالشَّرُّ لَیْسَ إِلَیْکَ  أَنَـا بِکَ و إِلیک، تَبَارَکْتَ وَتَعَالَیْتَ، أَسْتَغْفِرُکَ وَأَتُوبُ إِلَیْک﴾

(چهر ه ام را رو به سوی ذاتی نموده ام که آفریننده آسمان ها و زمین است حق گرا و خالصانه،و از مشرکین نیستم.

همانا نمازم و عبادتم و زندگانی و مرگم  برای اَللّٰهِ پروردگار جهانیان است،برایش شریکی وجود ندارد و به این( اعمال) امر شده ام  و من از  فرمانبردارانم.الهی تو پادشاه (حقیقی و قادر  مطلق ) هستی و غیر از تو  هیچ الٰهِ ی بر حق نیست

تو پروردگار من هستی و من بنده تو هستم،به خودم ظلم نموده ام و به گناهم اعتراف می نمایم،پس تمام گناهان مرا ببخشای که همانا  تنها تو گناهان را می بخشایی،مرا به بهترین اخلاق هدایت نما ،که غیر از  تو  کسی به بهترین (اخلاق) هدایت نمی نماید و ناپسندی ها(و زشتیهای اخلاقی) را از من دور بگردان،که کسی غیر از تو  دورگرداننده ناپسندی ها نیست، همواره عبادت کننده و آماده طاعت و همراهی دین تو هستم،و تمامی خیرها در دستان توست،

و شر  و بدی به سوی تو  راهی ندارد،تمام توجه و تلاشم به سوی تو  و توفیقم از جانب توست،

بسیار با برکتی و شایسته حمد و ثنا و برتر و  والا مقامی،از تو آمرزش می طلبم و به سوی تو  توبه می نمایم.)

رسولُ اللّٰه (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلهِ وَ سَلَّمَ) در هنگام خواندن نماز شب دعای زیر را نیز می خواندند.

 [  اَللّٰهُمَّ رَبَّ جَبْرَائِیلَ وَمِیکَائِیلَ وَإِسْرَافِیلَ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ عَالِمَ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ

أَنْتَ تَحْکُمُ بَیْنَ عِبَادِکَ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ اِهْدِنِی لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنْ الْحَقِّ بِإِذْنِکَ

 إِنَّکَ تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیم  ]

(خداوندا ای پرور دگار جبرائیل و میکائیل و اسرافیل،ای آفریدگار آسمان ها و زمین از نیستی،ای آگاه از جهان نادیدنی و دیدنی  تو میان بندگانت داوری خواهی نمود ،درباره چیزی که در آن اختلاف پیدا می کنند،مرا هدایت نما به سوی حقّی که در آن اختلاف پدید آمده است ،(اختلاف ایجاد شده)به اجازه خودت. همانا تو هر که را بخواهی به راه راست هدایت می نمایی. )